23/2/1943 Με τη χρυσή της νιότης πανοπλία
Η παρακαταθήκη της ΕΠΟΝ:
«Σημαδεύανε στο μέλλον, πετυχαίναν στο παρόν»
Σαν σήμερα, στις 23 Φλεβάρη του 1943, ιδρύθηκε η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η θρυλική ΕΠΟΝ.
Ήταν 23 Φλεβάρη του 1943! Στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Αθήνα, στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3 στους Αμπελοκήπους, στο σπίτι του δάσκαλου Δημητράτου, ιδρύεται η πιο μαζική οργάνωση της ελληνικής νεολαίας, η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων. Η ΕΠΟΝ ιδρύθηκε στην πανελλαδική σύσκεψη, που συνήλθε στην Αθήνα με πρωτοβουλία της ΚΕ του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου Νέων (ΕΑΜΝ), που ήταν τμήμα νεολαίας του ΕΑΜ και είχε ιδρυθεί στις 5 Φλεβάρη 1942. Στη σύσκεψη πήραν μέρος αντιπροσωπείες από δέκα νεολαιΐστικες οργανώσεις «Αγροτική Νεολαία Ελλάδος», «Ενιαία Εθνικοαπελευθερωτική Εργατοϋπαλληλική Νεολαία», «Ενιαία Μαθητική Νεολαία», «Ένωση Νέων Αγωνιστών Ρούμελης», «Θεσσαλικός Ιερός Λόχος», «Λαϊκή Επαναστατική Νεολαία», «Λεύτερη Νέα», «Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδος», «Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδος», «Φιλική Εταιρεία Νέων». Με την ίδρυση της ΕΠΟΝ οι οργανώσεις αυτές αυτοδιαλύθηκαν και συγχωνεύτηκαν στις γραμμές της.
Η ΕΠΟΝ αυτοπροσδιοριζόταν από τα ιδρυτικά της κείμενα και το καταστατικό της ως οργάνωση εθνικοαπελευθερωτική, αντιφασιστική – προοδευτική, αντιπολεμική – φιλειρηνική. Βασικούς της σκοπούς είχε:
● Την εθνική απελευθέρωση, την πλέρια ανεξαρτησία και ακεραιότητα της Ελλάδας, με καθημερινό και αδιάκοπο αγώνα.
● Την υπεράσπιση των συμφερόντων και δικαιωμάτων της νέας γενιάς στη ζωή, στη μόρφωση και στον πολιτισμό.
● Την εξολόθρευση του φασισμού τόσο στα χρόνια της κατοχής όσο και μετά, με όποια μορφή κι αν παρουσιαζόταν.
● Τον αγώνα κατά των ιμπεριαλιστικών πολέμων για την κατοχύρωση της ειρήνης με βάση την αυτοδιάθεση των λαών και νεολαιών και την αδελφική συνεργασία τους.
● Την ανοικοδόμηση της Ελλάδας από τα ερείπια του πολέμου προς το συμφέρον και την ευημερία ολόκληρου του λαού της.
Η ΕΠΟΝ έγραψε απαράμιλλες σελίδες ηρωισμού στα χρόνια της κατοχής, αλλά και μετά. H συμβολή της στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ήταν μοναδική. Από τις γραμμές της πέρασαν 600 χιλιάδες νέοι και νέες, από τους οποίους 35 χιλιάδες έγιναν ανταρτοΕΠΟΝίτες μαχητές του ΕΛΑΣ και 36 χιλιάδες αγωνίστηκαν στον ΕΛΑΣ των πόλεων, στον εφεδρικό ΕΛΑΣ και στα έμπεδα.
Έβλεπες τη ζωντάνια και τη φλόγα μέσα από έναν πρωτοφανέρωτο και μοναδικό συνδυασμό της παράνομης δουλειάς και πάλης με τις πιο ειρηνικές και νόμιμες μορφές, με στόχο όχι μόνο το φασισμό, αλλά και τη μάχη για επιβίωση, τη μόρφωση και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Πάνω από 100 Λέσχες, εκατοντάδες Bιβλιοθήκες, σχολεία, θέατρα, θεμελιώθηκαν στην υπηρεσία του αγώνα, στις ελεύθερες περιοχές, στα χωριά και στις κατεχόμενες πόλεις. Οι Επονίτικες οργανώσεις με τη βοήθεια των Συμβουλίων της Aυτοδιοίκησης άνοιξαν και λειτούργησαν στις περιοχές της Ελεύθερης Eλλάδας το 80% των δημοτικών σχολείων. Εκδόθηκαν σε συνθήκες σκληρής τρομοκρατίας στις κατεχόμενες πόλεις και στις ελεύθερες περιοχές εκατοντάδες εφημερίδες και ειδικά περιοδικά για τα παιδιά, εξασφάλισαν δωρεάν συσσίτια, ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη…
Ο «δωδεκάλογος της ΕΠΟΝ»i, αποτέλεσε κορυφαίο παράδειγμα ενός μανιφέστου, που μπορούσε να μιλάει για τις ανησυχίες και τις ανάγκες της νέας γενιάς και να τις συνδέει με την προσπάθεια για συνολική αλλαγή, για απελευθέρωση και λαοκρατία, ως εκείνη τη συνθήκη, που θα μπορούσε πραγματικά τις ανάγκες αυτές να τις ικανοποιήσει και να τις ολοκληρώσει. Ο «δωδεκάλογος της ΕΠΟΝ», όπως και το σύνολο του περιεχομένου της δράσης της, μπορούσε ταυτόχρονα να αποτυπώνει σημαντικά στοιχεία του συνολικού αξιακού πολιτικού και πολιτιστικού της φορτίου. Να αναδεικνύει το πρότυπο του επονίτη, τόσο στη μάχη για επιβίωση και πολιτισμική αναγέννηση όσο και σε μια άλλη πρόταση ζωής, στο στόχο για τη συνολική αλλαγή του σοσιαλισμού.
Ο αξέχαστος αγωνιστής, νομικός Ευάγγελος Μαχαίραςii, στο βιβλίο του για την Εθνική Αντίσταση έγραψε για την ΕΠΟΝ: «Για πρώτη φορά οργανωμένη σε τόσο πλατιά βάση με την ελευθερία, τη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη και την ανθρωπιά στα λάβαρά της, η νεολαία μπήκε με ορμή και δύναμη στο προσκήνιο της ιστορίας μας και έδωσε ένα λαμπρό «παρών» στον απελευθερωτικό αγώνα. Ένα «παρών» που ακτινοβολούσε απ’ όλες τις νεανικές αρετές (ομορφιά, αθωότητα, ειλικρίνεια, ενθουσιασμό, αυτοθυσία), ένα αριστούργημα, ένα θαύμα!
…Η ΕΠΟΝ συγκέντρωσε τις ζωντανές δυνάμεις της νεολαίας μας και τις φλόγισε με πατριωτικά, δημοκρατικά και ανθρωπιστικά ιδανικά».
Η ΕΠΟΝ εξέφρασε τη θέληση της νεολαίας να αγωνιστεί με θεμέλια την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση, την ισότητα, τη λαϊκή κυριαρχία, την απόκρουση του φασισμού και του ιμπεριαλισμού, την εδραίωση της ειρήνης και της δημοκρατίας, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της νέας γενιάς. Συμμετείχαν αγόρια και κορίτσια χωρίς διακρίσεις, κάνοντας πράξη την ισότητα και την αλληλεγγύη των φύλων.
«Ήταν ένας αγώνας που έτεμνε κάθετα τη διαχωριστική γραμμή των δύο φύλων. Στην ΕΠΟΝ, το νεολαιίστικο κίνημα του ΕΑΜ, κοπέλες έγραφαν συνθήματα στους τοίχους ή φώναζαν στασιαστικά μηνύματα τη νύχτα από τις σκεπές των σπιτιών της Αθήνας με το χωνί. Θεωρούσαν ότι οι γυναικείες φωνές αντηχούσαν καλύτερα από τις ανδρικές» έγραψε χαρακτηριστικά ο Βρετανός ιστορικός και δημοσιογράφος Mark Mazower.
Σημαντική υπήρξε και η εκδοτική της δραστηριότητα με το περιοδικό της, τη «Νέα Γενιά», αλλά και με δεκάδες άλλα παράνομα περιοδικά και αντιστασιακά έντυπα σε όλη τη χώρα. Η ίδρυση σχολείων για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, η λειτουργία πολιτιστικών και μορφωτικών λεσχών, η διοργάνωση συσσιτίων, η οργάνωση της εθελοντικής βοήθειας σε αγροτικές εργασίες και κοινωφελών έργων στην ύπαιθρο, αποτέλεσαν κορυφαίους σταθμούς αυτής της προσπάθειας που κατέβαλε η ΕΠΟΝ.
Στις πολύπλευρες δράσεις της ΕΠΟΝ για την αναγέννηση του πολιτισμού, συμμετείχαν τα χρυσά νιάτα της Ελλάδας, μερικοί από τους σπουδαιότερους Έλληνες του πνεύματος: Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Κώστας Αξελός, Ελένη Γλύκατζη, Κώστας Λιναρδάτος, Πέτρος Ανταίος, Νίκος Βασταρδής, Κώστας Φιλίνης, Πέτρος Διβέρης, Χρήστος Πασαλάρης, Αλέκος Κοτζιάς, Τίτος Πατρίκιος, Ελένη Βακαλό, Αριστόβουλος Μάνεσης, Βασίλης Ρώτας, Στέφανος Ληναίος, Αλέκα Παΐζη, Γιώργος Σεβαστίκογλου, Αιμίλιος Βεάκης, Γιώργος Γληνός, Μιράντα Μυράτ, Αντώνης Γιαννίδης, Δήμος Σταρένιος, Τίτος Βανδής, Θόδωρος Μορίδης, Ασπασία Παπαθανασίου, Τάσσος (Τάσος Αλεβίζος), Σπύρος Βασιλείου, Γιώργος Φαρσακίδης, Μέντης Μποσταντζόγλου (Μποστ), Άγγελος Σικελιανός, και πολλοί ακόμη. Όπως χαρακτηριστικά έγραψε ο Πέτρος Ανταίος, «η γενιά μας ανέπτυσσε τη δραστηριότητά της σε μία τέτοια κοσμοϊστορική εποχή, η μέθεξή της ήταν τόσο άμεση, και τα αποτελέσματα της μέθεξης αυτής τόσο χειροπιαστά, που μας είχε δημιουργηθεί η αίσθηση ή η ψευδαίσθηση πως δημιουργούσαμε ιστορία. Γιατί στ’ αλήθεια τότε συνομιλούσαμε με την ιστορία στον ενικό».
Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ο εμπνευστής και συγγραφέας μιας σειράς από μικρές ιστορίες, ποιήματα και σπαζοκεφαλιές με τον τίτλο «Τ’ αετόπουλά μας», που δημοσιεύτηκε στο πασχαλιάτικο φύλλο του επίσημου περιοδικού της ΕΠΟΝ «Νέα Γενιά» με την υπογραφή «Πέτρος Γρανίτης».
Ο τότε ΕΠΟΝίτης μαθητής και μετέπειτα καθηγητής Ηλεκτρονικής στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Κώστας Καρούμπαλος θυμάται:
«Κατά τη διάρκεια των μαχών του Δεκέμβρη του ’44, η ΕΠΟΝ Παγκρατίου διοργάνωσε μια εκδήλωση στον κινηματογράφο ΠΑΛΑΣ, για να δώσει κουράγιο στον κόσμο που δοκιμαζόταν. Στην εκδήλωση αυτή εκφωνητής ήταν ο Γιώργος –ο Λώλος όπως τον λέγαμε τότε– Οικονομίδης. Ήταν κοντά στις μέρες των Χριστουγέννων. Ο Χατζιδάκις είχε γράψει ένα χριστουγεννιάτικο ορατόριο ειδικά για την περίσταση, για το οποίο δεν έχω ακούσει να γίνεται λόγος από τότε. Θα το τραγουδούσαμε εμείς, μια χορωδία από αγόρια και κορίτσια της ΕΠΟΝ. Εκείνες τις μέρες μάλιστα τον βλέπαμε συχνότερα, ερχόταν και μας μιλούσε σε κάτι αυλές που μαζευόμασταν, στην πλατεία που ήταν το Ταχυδρομείο στο Παγκράτι. Ήταν ας πούμε η προπαρασκευή για ν’ αρχίσουν οι πρόβες. Κάναμε λίγες πρόβες, μέσα στον κινηματογράφο ΠΑΛΑΣ. Στα σβέλτα βέβαια όλα αυτά, γιατί ήταν κι επικίνδυνο λόγω των Εγγλέζων που χτυπούσαν με όλα τα όπλα τους το Παγκράτι. Η χορωδία αποτελούνταν από καμιά εικοσιπενταριά άτομα, ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες, και μας συνόδευε ο Χατζιδάκις στο πιάνο. Δεν υπήρχαν άλλα όργανα. Τους στίχους του ορατορίου ίσως να τους είχε γράψει και ο ίδιος, δεν είμαι σίγουρος. Πάντως, η σύνθεση αυτή δεν ήταν μια δημιουργία με τη ματιά της «καθαρής μουσικής», ήταν η έμπνευση ενός αριστερού μουσικού, που έβλεπε τον κόσμο να υποφέρει από αυτά που γίνονταν γύρω του. Και είναι χαρακτηριστικοί οι στίχοι του ορατορίου που θυμάμαι:
Η γέννησή Σου Χριστέ
των Λαών την προσπάθεια φωτίζει
να σκορπίσουν τα μαύρα σκοτάδια
και να λάμψει το φως Λευτεριάς
Ήταν μια σκηνή κινηματογραφική, όπου η τραγικότητα εναλλασσόταν με τον λυρισμό: Το ΠΑΛΑΣ γεμάτο από κόσμο. Η αίθουσα κρύα, χωρίς θέρμανση. Οι φωνές της χορωδίας διακόπτονταν κάθε τόσο από τους πυροβολισμούς της Μάχης της Αθήνας. Και το πιάνο του νεαρού ΕΠΟΝίτη συνόδευαν σταθερά οι ήχοι από τα Βρετανικά όπλα και αεροπλάνα που και εκείνο το απόγευμα είχαν ως στόχο τις ανατολικές συνοικίες.»
Η ΕΠΟΝ στην Κρήτη
Οι πρώτες προσπάθειες για την αντιστασιακή οργάνωση της κρητικής νεολαίας έγιναν από πυρήνες της ΟΚΝΕ και του ΕΑΜ νέων, το φθινόπωρο του 1941 και σε σύντομο διάστημα oι δυνάμεις αυτές, με άλλες ομάδες προοδευτικών και αριστερών νέων, προχώρησαν στην ίδρυση μιας πλατιάς οργάνωσης, της Παγκρήτιας Οργάνωσης Ελευθέρων Νέων (ΠΟΕΝ), που πρώτη όργωσε τους νεολαιίστικους χώρους και έθεσε τις βάσεις για ένα μαζικό αντιστασιακό κίνημα σ’ ολόκληρο το νησί. Η διαφωτιστική δουλειά στη νεολαία, με πατριωτικό διαπαιδαγωγικό περιεχόμενο, με προσανατολισμό αγωνιστικό για οργάνωση και δράση κάθε πρόσφορης τότε μορφής, στηριγμένης στα άμεσα προβλήματα επιβίωσης της νεολαίας, αποτέλεσαν τους πρώτους στόχους της ΠΟΕΝ, του πολυγραφημένου κεντρικού οργάνου της «Ελεύθερα Νειάτα».
Αμέσως μετά την υπογραφή του ιδρυτικού της ΕΠΟΝ στην Αθήνα, υπήρξε συνάντηση απεσταλμένου του Κεντρικού Συμβουλίου της με εκπροσώπους της ΠΟΕΝ (Απρίλης 1943). Και ύστερα από ενημέρωση για τους σκοπούς και το χαρακτήρα της νέας πανελλαδικής οργάνωσης, αποφασίστηκε η προσχώρηση σ’ αυτήν της ΠΟΕΝ και η μετατροπή του κεντρικού της οργάνου «Ελεύθερα Νειάτα» – σε όργανο της ΕΠΟΝ, καθώς και όλων των οργανώσεων της ΠΟΕΝ σε οργάνωση της ΕΠΟΝ.Χαρακτηριστικές κινητοποιήσεις της νεολαίας στην Κρήτη, με πρωτοβουλία της ΕΠΟΝ, για ψωμί, συσσίτια και υποφερτές συνθήκες μόρφωσης, ήταν η μαθητική διαδήλωση στο Ρέθυμνο, το 1943, και οι απεργίες και οι συγκεντρώσεις των μαθητών όλων των γυμνασίων στα Χανιά, 1944, όπου ξεπήδησε και ο στίχος «πεινάμε, πεινάμε – ψωμάκι, λαδάκι – κύριε Πασαδάκη». Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Κουίσλιγκ, υπουργός-διοικητής Κρήτης Πασαδάκης, αναγκάσθηκε να πάει επί τόπου και να ικανοποιήσει τα αιτήματα των απεργών μαθητών. Επί μέρους, σειρά κινητοποιήσεις τέτοιου χαρακτήρα έγιναν με επίκεντρο το «συνεταιρισμό» σπουδαστών, την εργατική ΕΠΟΝ και άλλους φορείς στα Χανιά και στους άλλους νομούς της Κρήτης.
Εξ άλλου, οι ΕΠΟΝίτες, ιδιαίτερα του εργατικού τομέα, έπαιξαν πρωτοπόρο ρόλο σε ευρύτερες λαϊκές κινητοποιήσεις για την επιβίωση, όπως η μαζική συγκέντρωση μπροστά στο κτίριο της Γενικής Διοίκησης Κρήτης (1943), η επίταξη αποθηκών τροφίμων, μαυραγοριτών εμπόρων, στα Χανιά (1944), και η δωρεάν διανομή τους στο λαό, από επιτροπή.
Η ανάπτυξη του αντιστασιακού κινήματος και στην Κρήτη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με μια ακατάπαυστη εκπολιτιστική δραστηριότητα της ΕΠΟΝ, εκφραζόμενη στο σύνθημα «πολεμάμε και τραγουδάμε»:
Από τα μικρά «πάρτι» που μετατρέπονταν σε χώρους αντιστασιακών εκδηλώσεων (πεταχτές ομιλίες, απαγγελίες, τραγούδια, έρανοι) και στρατολογίας νέων αγωνιστών, ως την αξιοποίηση κάθε καθιερωμένης εορταστικής εκδήλωσης στις πόλεις και τα χωριά, στους μαζικούς συλλόγους και -στην πορεία- ως τη συγκρότηση ειδικών κέντρων εκπολιτιστικής δράσης (παράνομων λεσχών, ερασιτεχνικών χορωδιών και θεατρικών ομίλων). Ο «συνεταιρισμός» σπουδαστών στα Χανιά έπαιξε σοβαρό ρόλο σ’ αυτές τις προσπάθειες. Ανάμεσα στα άλλα -συγκροτώντας αξιόλογο θεατρικό όμιλο- κατάφερε ν’ ανεβάσει την αντιστασιακού περιεχομένου επιθεώρηση «Λίγα απ’ όλα», ξεπερνώντας τα φράγματα της λογοκρισίας των κατακτητών (Γενάρης 1944). Οι παραστάσεις αυτής της επιθεώρησης -κράτησε αρκετό διάστημα-μετατρέπονταν από τους θεατές σε αντιστασιακές εκδηλώσεις.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στο πρώτο πανελλαδικό συνέδριο της ΕΠΟΝ (Γενάρης 1946) η οργάνωσή της στην Κρήτη αριθμούσε είκοσι χιλιάδες μέλη και διέθετε 108 λέσχες, κέντρα πολιτικής και μορφωτικής δουλειάς. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι μετά την αποχώρηση των Γερμανών, η ΕΠΟΝ Κρήτης αναπροσάρμοσε γρήγορα τη δραστηριότητά της στις νέες συνθήκες, πετυχαίνοντας να βρίσκεται πάντα στις πρώτες γραμμές κάθε εκδήλωσης του προοδευτικού κινήματος στην περίοδο αυτή.
Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΝ
Με τη χρυσή της νιότης πανοπλία,
το θάρρος, την ορμή, τη λεβεντιά,
πετάμε στον αγώνα, στη θυσία,
για την Ελλάδα, για τη λευτεριά.
Καμαρωτά, χαρούμενα τα νιάτα,
σαν σε χορό, βαδίζουν πάντα εμπρός,
φλόγα, ζωή και θέληση γιομάτα,
κ’ είναι το πέρασμα τους όλο φως.
Τα νιάτα είμαστε μείς, της γης η ελπίδα,
αλί του π’ αντικρύ μας θα σταθεί.
Μελίσσι από την κάθε μια πατρίδα,
κινάμε να λυτρώσουμε τη γη.
Στο φράχτη της σκλαβιάς, το πέρασμά μας
μια καταλύτρα θάν, νεροσυρμή.
Το δίκιο, η λευτεριά, για σύνθημά μας,
ποιος θα μας αντικόψει την ορμή;
Των ταπεινών τον πόνο και τη θλίψη
του σκλάβου τη βαθιά την οιμωγή
από τη γη, θα κάμουμε να λείψει
για να γενεί χιλιόμορφη η ζωή.
Καμαρωτά, χαρούμενα τα νιάτα,
σαν σε χορό, βαδίζουν πάντα εμπρός,
φλόγα, ζωή και θέληση γιομάτα,
κ’ είναι το πέρασμα τους όλο φως.
[στίχοι της Σοφίας Μαυροειδή – Παπαδάκη, μουσική ο συνθέτης και μαέστρος Βασίλης Δόϊκος, Αύγουστος 1943]
ΥΜΝΟΣ ΤΩΝ ΑΕΤΟΠΟΥΛΩΝ
Είμαστε Αετόπουλα
μ’ ατρόμητη καρδιά
περήφανα Ελληνόπουλα
και της ΕΠΟΝ παιδιά.
Στον αγώνα θεριέψαμε και μεις
γινήκαμε της λευτεριάς φρουροί και της τιμής.
Θα χτίσουμε νέα σχολειά
όλοι με μια ορμή
για όλα τα Αετόπουλα
χαρούμενη ζωή.
Σαν άλλος ταχτικός στρατός
στο πλάι του ΕΛΑΣ,
βαδίζουμε πάντα εμπρός
ή ταν ή επί τας.
Θα χτίσουμε νέα σχολειά
όλοι με μια ορμή
για όλα τα Αετόπουλα
χαρούμενη ζωή.
Σημειώσεις:
Ο Δωδεκάλογος της ΕΠΟΝ
-1 Θέλουμε τα νιάτα ευτυχισμένα, μέσα στη χαρά της δημιουργικής δράσης.
-2 Πιστοί στρατιώτες στα ιδανικά της κοινωνικής δικαιοσύνης, θ’ αγωνιστούμε να περάσωμε από το βάρβαρο καταναγκασμό στη δημιουργική ελευτερία.
-3 Θα αγωνιστούμε παληκαρίσια να γκρεμίσουμε όλους τους πολιτικούς και οικονομικούς φραγμούς και όλα τα εμπόδια, που έστησε ο καπιταλισμός και ο φασισμός, για να καταχτήσουμε κι εμείς τα δικαιώματα της ηλικίας μας, και να επιβάλουμε το σεβασμό τους.
-4 Κανένας φραγμός και κανένα εμπόδιο στην αρμονική σωματική μας ανάπτυξη και ψυχική μας εξέλιξη. Ζητάμε όλα τα μέσα για ν’ αναπτύξουμε τον πλούσιο δυναμισμό της ηλικίας μας και να φτιάξουμε γερό το σώμα και χαρούμενη και ακμαία την ψυχή.
-5 Ζητάμε με ίσια δικαιώματα για όλα τα παιδιά, πολύπλευρη παιδεία και ποιοτική μόρφωση διαποτισμένη με το πνεύμα της λαοκρατικής Δημοκρατίας, σφραγίζοντας ο καθένας μας την προσωπική του αξία και εξίψωση με το δημιουργικό του έργο.
-6 Θέλουμε να γίνουμε, σύμφωνα με τις ατομικές του ο καθένας ικανότητες, φωτισμένοι και ειδικευμένοι εργάτες της ζωής και της επιστήμης, ικανοί ν’ ανταποκριθούμε σ’ όλες τις υλικές και πνευματικές ανάγκες της χώρας μας, και δημιουργικοί συντελεστές στο ξαναχτίσιμο του πολιτισμού στον τόπο μας, υποτάσσοντας τους ατομικούς μας σκοπούς στην ευτυχία και εξύψωση του λαού.
-7 Θα αγωνιστούμε να πετύχουμε σ’ όλα τα επίπεδα της δράσης μας πραγματική, και με εσωτερική πειθαρχία, αυτοδιοίκηση.
-8 Θέλουμε, εμείς οι νέες, λυτρωμένες από τον απατηλό και παραστρατημένο φεμινισμό, να σπάσουμε τις αλυσίδες της πολύμορφης σκλαβιάς μας και ν’ αγωνιστούμε ολόψυχα, πλάι και μαζί με τους νέους, για να καταχτήσουμε την οικονομική, την κοινωνική και την πολιτική μας ισότητα. Μόνον έτσι θα λάμψει ο αληθινός εαυτός μας και θα υψωθούμε στον γνήσιο γυναικείο ανθρωπισμό.
-9 Θα αγωνιστούμε παληκαρίσια, όλοι μαζί Νέοι και Νέες, και σήμερα και πάντοτε ενάντια σε κάθε εξωτερικό εχτρό, για ν’ αναχτήσουμε και να θρονιάσουμε τη λευτεριά στον τόπο μας, προασπίζοντας με κάθε θυσία την ακεραιότητα της Ελλάδας μας και ολοκληρώνοντας την εθνική μας ενότητα, μ’ απόλυτο όμως σεβασμό στην «αυτοδιάθεση των λαών».
-10 Θέλουμε κι εμείς, πρωτοπόροι συναγωνιστές μαζί μ’ όλους τους νέους του κόσμου, να υπερνικήσουμε τον γεμάτο προκαταλήψεις στενόκαρδο εθνικισμό, να υψωθούμε πέρα κι επάνω από κάθε ιμπεριαλισμό και να χτίσουμε όλοι μαζί, μ’ αδελφική συνεργασία, το μεγαλόπρεπο ναό της ειρήνικής διαβίωσης των λαών, όπου μέσα θα στήσουμε το βωμό στις αληθινές ανθρώπινες αξίες.
-11 θα αγωνιστούμε κι εμείς ολόψυχα και σήμερα και πάντοτε ενάντια σε κάθε εσωτερικό κι εξωτερικό εχτρό, για να καταχτήσουμε και να κατοχυρώσουμε τις ελευθερίες του λαού.Θα βοηθήσουμε μ’ όλη μας τη δύναμη, άξιοι συνεργάτες και άγρυπνοι φρουροί, να θεμελιωθεί, να προκόψει, και να ολοκληρωθεί η ελληνική λαοκρατική Δημοκρατία.
-12 Δίνουμε την υπόσχεση, πως θα προετοιμάσουμε το έδαφος, για το ριζοβόλημα και το πλούσιο άνθισμα ενός πρωτοπόρου νεοελληνικού σοσιαλιστικού πολιτισμού. Μόνον έτσι θα καταχτήσουμε κι εμείς την εσωτερική μας ευτυχία.
[από τη ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ, όργανο του Κ.Σ. ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΝΕΩΝ (Ε.Π.Ο.Ν.), Χρόνος πρώτος – Αθήνα 28 /9/1943 – Αριθμός Φύλλου 11 – Τιμή Φύλλου Δραχ.200]
Ο Ευάγγελος Μαχαίρας ήταν πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών(1981-1984) και από το 1987 επίτιμος Πρόεδρός του. Το 1989 εκλέχτηκε Πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και την Ειρήνη και το 1990 Πρόεδρος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης, του οποίου ήταν επίτιμος Πρόεδρος από το 1996.
Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο του Α.Σ.Κ.Ι., το περιοδικό «Αντί» και την Wikipedia
