Συνέντευξη – Το Παράρτημα Κρήτης του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου παρεμβαίνει δυναμικά στις εξελίξεις του κλάδου
Μετά την τελευταία συναυλία υπό βροχή, που οργανώθηκε στο Ηράκλειο και τη σύσκεψη των μουσικών που εργάζονται σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, είχαμε μια ωραία και «ζουμερή» σςυζήτηση και με τους εκπροσώπους του Παραρτήματος Κρήτης του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου. Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Καραμανωλάκης Νίκος και ο αντιπρόεδρος του Δ.Σ. Φανουράκης Λευτέρης μας περιγράφουν τις δυσκολίες του επαγγέλματος, το πως επηρέασαν τα λοκ-ντάουν τη ζωή των μουσικών και των οικογενειών τους, τις κατακτήσεις που είχαν με τους αγώνες που πραγματοποίησαν, αλλά και τα μελλοντικά σχέδια του Παραρτήματος Κρήτης του Συλλόγου. Δεν κρύβουν λόγια, δεν παρουσιάζουν μια κατάσταση ωραιοποιημένη, αλλ’ αντίθετα μας μιλούν για την αλληλεγγύη που ανέπτυξαν μέσα στην πανδημία και που ήταν ζωτική ανάγκη πολλών μουσικών μελών του Παραρτήματος. Πλέον συζητούν για την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας και είναι αισιόδοξοι ότι μέσα από τους αγώνες τους θ’ αποσπάσουν κάποιες κατακτήσεις, όπως έχει δείξει η μέχρι τώρα δράση τους.
Τι σημαίνει να είναι κανείς μουσικός; Πόσες εργατοώρες έχει αφιερώσει στην τέχνη του;
Νίκος: Ένα παιδί που έχει μάθει να παίζει ένα όργανο, σαφώς και δεν μπορεί να βγει να παίξει σ’ ένα πάλκο. Το ό,τι μπορείς να διαβάσεις μερικές παρτιτούρες ή και να μην μπορείς – γιατί πολλοί συνάδελφοι δεν έχουν αυτή τη μόρφωση –, δε σημαίνει αυτομάτως ότι είσαι καλός μουσικός και μπορείς να σταθείς. Πέρα απ’ το τεχνικό κομμάτι, πρέπει να έχεις μια εμπειρία γι’ αυτό και οι νέοι μουσικοί προσκολλούνται συνήθως σε παλιούς μουσικούς, για να πάρουν αυτήν ακριβώς την εμπειρία ,γιατί το πρόγραμμα το φτιάχνει ο κόσμος. Αν όμως μιλάμε για μουσικούς σε μια συναυλία, το πρόγραμμα είναι συγκεκριμένο. Αλλά ακόμα και αν πάρεις ένα πτυχίο ενός οργάνου, χρειάζονται ώρες δουλειάς εκατοντάδες, χρειάζεται να αφοσιωθείς στο όργανο, να ζεστάνεις την καρέκλα ατελείωτες ώρες. Παράδειγμα για να πάρεις ένα πτυχίο στο πιάνο – που παίζω εγώ – χρειάζεσαι δέκα χρόνια σπουδών με πάρα πολύ διάβασμα και ανάλογα έξοδα. Επίσης ο μουσικός του πάλκου πρέπει να είναι ενήμερος, να μαθαίνει κάθε τι νέο που κυκλοφορεί.
Λευτέρης: Ακόμα κι αυτοί που έχουν θεωρητική κατάρτιση πάνω σε ένα ή περισσότερα όργανα, συνεχώς είναι στις επάλξεις, καθώς πρέπει συνεχώς να εξασκούνται και να ενημερώνονται. Ο κόσμος μας βλέπει και νομίζει ότι είμαστε… σαλτιμπάγκοι! Είναι επίπονη η δουλειά μας, δεν είναι χειρονακτική, αλλά απαιτεί συναισθηματικά, πνευματικά και «δεξιοτεχνικά» να της είσαι δοσμένος. Σε μια κλεισμένη δουλειά, πρέπει να πας, να δουλέψεις ακόμη και με 40 πυρετό. Ή εγώ, που έχασα τη μητέρα μου πριν έξι μήνες, μεσημέρι την κηδεύαμε το βράδυ πήγα στη δουλειά κι όση ώρα έπαιζα τρέχανε τα μάτια μου, έκλαιγα κι έπαιζα!
Ο μουσικός, όπως τα λέτε είναι εργαζόμενος και μάλιστα σκληρά εργαζόμενος
Νίκος: Απόλυτα. Το 90% των μουσικών σήμερα, εργάζεται με πρόσληψη. Δε μπορεί ένας μουσικός με τα χάλια, που τραβάμε τα δύο τελευταία χρόνια, που δουλεύουμε ένα μήνα και μετά κλείνουμε κτλ., να επιβιώσει ή να έχει μια ποιότητα στη ζωή του. Πως θα επιβάλεις σε έναν μουσικό να πληρώνει ΕΦΚΑ, τέλος επιτηδεύματος; Από ποιο εισόδημα θα πληρώσει; Από που θα ζήσει και πως; Πως θα πληρώσει καύσιμα, ενοίκιο, φαγητό, φόρους;
Οι μουσικοί βρεθήκαμε σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Με το Σωματείο μας, κάνοντας πράξη την αλληλεγγύη, πηγαίναμε σπίτι σπίτι και ψωνίζαμε και δίναμε τα ψώνια χέρι – χέρι για να γεμίσει ο συνάδελφος το ντουλάπι και το ψυγείο του, να έχει τουλάχιστον έστω λίγο φαγητό.
Ήτανε λοιπόν στραβό το κλίμα την τελευταία δεκαετία των μνημονίων, το φάγε και ο γάιδαρος με την πανδημία; Ο Σύλλογός σας μπήκε μπροστά, οργάνωσε τον αγώνα. Μιλήστε μας γι’ αυτές τις πρωτοβουλίες.
Νίκος: Αποθέματα οι περισσότεροι δεν είχαν τα τελευταία χρόνια και ο μουσικός που έπαιζε στο ταβερνάκι για 50-60 ευρώ, δεν τα έπαιρνε ούτε αυτά, δηλαδή πείνασε κυριολεκτικά. Το σωματείο μας μπήκε μπροστά, έκανε αντίσταση και αντιπροτάσεις στην κυβέρνηση, προασπίστηκε το φαγητό στο τραπέζι του μουσικού, το ένσημο του, την υγεία του και τη σύνταξη. Κι όταν λέμε υγεία, εννοώ την ασφάλιση της οικογένειας του. Δεν εργάζεται, δεν κολλάει ένσημο, ο ίδιος και η οικογένεια του είναι εκτεθειμένοι: Αν αρρωστήσει, δεν έχει χρήματα να πάει στον ιδιώτη γιατρό, δεν υπάρχει περίθαλψη στα δημόσια νοσοκομεία, τι θα κάνει; Δηλαδή τι, πεθαίνει;
Το Σωματείο μας πρωτοστάτησε στον αγώνα, υπήρξε μια τρομερής οργάνωσης την 1η Μάη με τις εικόνες να κάνουν το γύρο του κόσμου, με καθημερινές παρεμβάσεις στο υπουργείο εργασίας, με απορρίψεις, με χλευασμούς, με πιέσεις…
Κερδίσατε όμως ορισμένα επιδόματα μέσα από τον αγώνα σας
Νίκος: Κερδίσαμε πολλά πράγματα. Το Σωματείο μας ιδρύθηκε το 2014 και για πρώτη φορά μας εντάξανε, ως κλάδο εργαζομένων, μας αναγνώρισαν επίσημα, σαν εργαζόμενους. Τα τελευταία τρία χρόνια βγήκαν πανό του Μουσικού Συλλόγου με δραστηριότητες, με συναυλίες, με αγωνιστικές παρεμβάσεις. Κανείς δεν ήξερε παλιότερα ούτε καν τ’ όνομα του Συλλόγου! Τώρα όμως είμαστε απέναντι στην κυβέρνηση, στην περιφέρεια και τους Δήμους.
Λευτέρης: Ο Σύλλογος στεγάζονταν σε άθλιες συνθήκες, το Διοικητικό Συμβούλιο προσπαθούσε, αλλά σταδιακά κάποιοι βγήκαν στην σύνταξη, κάποιοι παραιτήθηκαν και είχε μείνει ένας σύλλογος 47 ατόμων σε όλη την Κρήτη. Σήμερα, μετά απ’ όλες αυτές τις παρεμβάσεις κατορθώσαμε να έχουμε στη δύναμή μας 350 άτομα και ξεχωριστό παράρτημα στα Χανιά με 150 άτομα.
Πάρα πολλοί μουσικοί… Αυτοί όλοι είναι επαγγελματίες; Φαντάζομαι πολλοί ετεροαπασχολούνται…
Λευτέρης: Αναγκαστικά. Ντιλιβεράδες, οικοδομή, ελιές… Όπου βρει κι ό,τι βρει ο καθένας… Κάποιοι από ’μάς που είχαν τα πτυχία μπορεί να εργάζονται σε ωδεία, μουσικά σχολεία κ.τ.λ. Οι περισσότεροι όμως ετεροαπασχολούνται. Εγώ για παράδειγμα είμαι μόνο μουσικός και ευτυχώς που δουλεύει η γυναίκα μου…
Γίνατε λοιπόν κι εσείς κρίκος στην αλυσίδα όπως λέει το σύνθημά σας; Ποια είναι τα αιτήματά σας;
Νίκος: Ακριβώς. Η κυβέρνηση έρχεται και κλείνει δύο μέρες, πριν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, τη μουσική και βγαίνει και λέει ότι θ’ αποζημιώσω τους μουσικούς… Οι μουσικοί πληρώνονται αυτές τις μέρες για τα Χριστούγεννα, θα κάνουν δηλαδή Χριστούγεννα ετεροχρονισμένα. Δυο μήνες στο έλεος. Βγήκε όμως και είπε ότι θα στηρίξει τους μουσικούς, όμως στην πράξη υπολογίζουμε ότι αυτό το επίδομα το πήρε μόνο το 20% των μουσικών στη χώρα μας. Γιατί; Γιατί έβαλε όρους και προϋποθέσεις που λειτούργησαν ως κόφτες για τη συντριπτική πλειοψηφία των μουσικών. Μιλάμε δηλαδή για εμπαιγμό.
Λευτέρης: Η κυβέρνηση έβαλε ως όρο ότι θα πάρουν το τελευταίο επίδομα, όσοι είναι γραμμένοι στα δικά της μητρώα έως τις 10 Γενάρη. Έγιναν πολλά λάθη, σε ορισμένους συναδέλφους δε δέχτηκε το σύστημα ούτε καν την αίτηση τους, με αποτέλεσμα ο πολύς κόσμος να μην πάρει επίδομα. Έτσι έχουμε το τραγελαφικό να φορολογείται ο συνάδερφος ως μουσικός αλλά να μην τον αναγνωρίζει μουσικό, επειδή δεν γράφτηκε στο σύστημά τους.
Κάνατε πρόσφατα μια σύσκεψη για τους εργαζόμενους στις μικρές επιχειρήσεις… Ποια είναι τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτοί οι εργαζόμενοι;
Λευτέρης: Ένσημα, ωράριο, εργόσημο… Πολλά προβλήματα. Το εργόσημο για παράδειγμα, λέει ο νόμος ότι αν γίνει εκδήλωση σε μη επιχειρηματικό χώρο, είναι υποχρεωμένος ο διοργανωτής να σου το αποδώσει. Δηλαδή παίζεις σ’ ένα γάμο σε μια πλατεία, το ζευγάρι πρέπει να σου βάλει εργόσημο. Αν γίνει σε κάποιον επιχειρηματικό χώρο, ο επιχειρηματίας υποχρεούται να σου βάλει ένσημο και όχι εργόσημο.
Δεύτερον. Τον τελευταίο καιρό, γίνεται άτυπα μια συμφωνία με το μαγαζί όπου βάζει μια είσοδο 2-3 ευρώ για το κάθε κεφάλι… Όταν έρχεται, λοιπόν, το τέλος της εκδήλωσης, σιγά μην κάτσει ο μουσικός να μετράει κεφάλια… Και σε τέτοιες περιπτώσεις χαρακτηρίζουν τους πελάτες γνωστούς ή φίλους και αφαιρούν κεφάλια.
Ή υπάρχουν τα λεγόμενα συνεταιριστικά μαγαζιά, όπου γυρνάνε μια παπουτσόκουτα στην οποία βάζει ο καθένας ότι θέλει για τη μουσική. Γίνεται, δηλαδή, κάτι σαν επαιτεία. Δίνουν υπόσταση στην φάβα και την πατάτα την τηγανιτή, φαγητά που δεν θα φάει κανείς, αν δεν πάει ο μουσικός να παίξει. Έχουν λοιπόν τους μουσικούς για κράχτες, είναι ο μουσικός καθοριστικός παράγοντας, για να έχει το μαγαζί δουλειά, και μετά ζητιανεύουμε την πληρωμή μας.
Εγώ προσωπικά έχω δύο κόρες, που έχουν πτυχία πιάνου και η μια ήθελε να εργαστεί επαγγελματικά ως μουσικός και την απέτρεψα! Τις αποθάρρυνα και τις δύο. Παρότι είναι το καλύτερο επάγγελμα του κόσμου, δεν σ’ εκτιμάνε, δεν σε υπολογίζουν, δεν μπορείς να βιοποριστείς από αυτό.
Ο μουσικός δεν πρέπει να ζει από την τέχνη του;
Νίκος: Βεβαίως, όπως γίνεται παγκόσμια. Και να ζει από την τέχνη του και να ζει για την τέχνη του. Αλλά βγήκε η κ. Μενδώνη και μας είπε ότι «κοιτάξτε εσείς οι καλλιτέχνες να βρείτε μια κανονική δουλειά». Άρα, για ποιά στήριξη μιλάμε; Για ποια επιδόματα, όταν η ίδια η ηγεσία του κράτους, μας θεωρεί σαλτιμπάγκους; Λένε, δηλαδή, ότι είμαστε οι τρελοί που κάνουμε την πλάκα μας. Μας αρέσει αυτό γιατί είμαστε ψωνάρες και θέλουμε να κάνουμε το κομμάτι μας και να προβληθούμε και παίρνουμε και κανένα μεροκάματο, άμα τύχει… Εμείς έχουμε πληρώσει τα όργανα που κοστίζουν χιλιάδες ευρώ, μηχανήματα, τον ήχο, δεν μπορείς με 30 ευρώ μεροκάματο να βγάλεις όλα αυτά τα έξοδα… Ούτε τις χορδές καλά καλά δεν μπορούμε να αγοράσουμε, να κάνουμε ένα σέρβις στο όργανο μας, με τα 30 ευρώ.
Λευτέρης: Χάριν της διασκέδασης διονυσιακά, εκεί που πας να κάνεις τη δουλειά σου, έχεις ν’ αντιμετωπίσεις μια δύσκολη κατάσταση. Γιατί κάθε δουλειά έχει τη δική της σοβαρότητα. Αν θέλεις να παίξεις κάπου, για να ξεσαλώσει ο κόσμος, είναι άλλο, αν βάζεις την ψυχή σου για να βγάλεις ένα πρόγραμμα, να ευχαριστηθεί ο κόσμος, είναι άλλο, αν έχεις μια λύρα ή ένα κλαρίνο είναι άλλο, αν έχεις ένα πορτατίφ κι είστε δύο όργανα είναι άλλο… Ο κόσμος μόλις δει μικρόφωνο, αφιονίζεται. Πιάνει το μικρόφωνο κι αρχίζει… Δεν σέβονται… Σε θεωρούν υποχείριο της διασκέδασης τους. Εμείς προσπαθούμε να δώσουμε στον κόσμο μια άλλη εικόνα, για τον κόσμο. Έχουμε σπουδάσει κι έχουμε κουραστεί αρκετά, για να μπορέσουμε να παίξουμε μουσική.
Να πάμε σε ένα μεγάλο κεφάλαιο για την Κρήτη: Τα ξενοδοχεία! Εκεί νομίζω απασχολούνται οι περισσότεροι μουσικοί. Είναι έτσι;
Νίκος: Το 80% των μουσικών της Κρήτης εργάζεται στα ξενοδοχεία. Εδώ στην Κρήτη, στην Ρόδο και στη Χαλκιδική είναι τεράστιος ο όγκος των ξενοδοχειακών μονάδων και περιμένουμε να έρθει ο Μάρτης, για να κλείσουμε τη δουλειά. Η δουλειά παλιότερα άνοιγε τον Μάρτη ενώ τώρα ανοίγει στα τέλη Μάη. Και μην ξεχνάμε ότι πέρυσι στην Κρήτη είχαμε από 15 Αυγούστου τοπικό λοκ-ντάουν και γι αυτές τις μέρες ούτε λόγος για αποζημίωση ή επίδομα.
Τι γίνεται με τη Συλλογική σας Σύμβαση;
Νίκος: Επεξεργαζόμαστε τώρα τη Συλλογική Σύμβαση, που θα προτείνουμε στους εργοδότες. Η τελευταία Σύμβαση είχε υπογραφεί το 2012 και τώρα δεν γίνεται ούτε λόγος από κανέναν εργοδότη, καμία κυβέρνηση. Οι εργοδότες έχουν την κάλυψη της κυβέρνησης, αλλά εμείς δεν έχουμε άλλο δρόμο. Να βάλουμε ένα μίνιμουμ πλαφόν των διεκδικήσεων μας. Είναι τρομερό αυτό που ζούμε: Πήγαν στην Αθήνα μουσικοί σε ένα μαγαζί που έπαιζαν άλλοι συνάδελφοι και είπαν στον ιδιοκτήτη διώξτε τους άλλους και πάρε εμάς για ένα πιάτο φαγητό.
Λευτέρης: Δεν είμαστε τόσο αισιόδοξοι για την εργοδοτική πλευρά. Άλλωστε έως σήμερα έχουμε ζητήσει τη συμπαράστασή τους, αλλά μόνο οι διευθυντές ξενοδοχείων μας έστειλαν επιστολή συμπαράστασης.
Από Δήμους και Περιφέρεια Κρήτης, τι απαιτήσεις έχετε;
Νίκος: Έχουμε πάγια αιτήματα, αλλά, αν δείτε το πλαίσιο που διαχειρίζονται,θα καταλάβετε πόσο απαγορευτικό είναι για τους μουσικούς να πάρουν μέρος στις ψηφιακές παραστάσεις και διοργανώσεις: Πρόβες δικές σου, κουστούμια – σκηνικά δικά σου και γίνονται κτήμα του Δήμου, το πρόγραμμα παραμένει στην ιδιοκτησία του Δήμου, χωρίς να έχεις το δικαίωμα αναπαραγωγής του, και τα οφέλη είναι ελάχιστα, σχεδόν γελοία. Εμείς έχουμε ζητήσει πολλές φορές συνεργασία με το Δήμο Ηρακλείου να έχουμε λόγο στα πολιτιστικά πράγματα της Κρήτης. Να έχουμε ένα λόγο στο πρόγραμμα, δηλαδή, γίνονται 100 συναυλίες το καλοκαίρι; Ας δώσουν 10-15 σε μουσικούς. Το μόνο που έχουμε από το Δήμο είναι η παραχώρηση του πολιτιστικού κέντρου.
Λευτέρης: Το πρόβλημα με το Δήμο είναι η πληρωμή. Θέλουν τιμολόγια για τα φώτα, τον χώρο, τον ήχο, τους μουσικούς ακόμα και την αστική ευθύνη. Δηλαδή να γίνουμε σαν σωματείο εργοδότες. Εμείς είμαστε εργαζόμενοι, δεν θα γίνουμε εργολάβοι.
Και η Περιφέρεια το ίδιο πρέπει να κάνει. Είπαμε πέρυσι στον Περιφερειάρχη σε μια περιοδεία που έκανε με μουσικούς ανά την Κρήτη να του προτείνουμε κι εμείς μουσικούς που μπορούν να παίξουν, κι έμεινε εκεί το θέμα.
Ποιο είναι το κάλεσμα που θα κάνετε στους συναδέλφους σας μουσικούς;
Νίκος: Οι επαγγελματίες μουσικοί να γίνουν μέλη, αυτό είναι μονόδρομος. Δεν υπάρχουν μουσικοί χωρίς το Σωματείο μας. Δεν είναι όμως μόνο ο τίτλος. Ο καθένας που θα μπει στο σωματείο πρέπει να ξέρει ότι τον συνοδεύουν και υποχρεώσεις. Δεν έχει νόημα να γραφτεί απλώς στα μητρώα του συλλόγου ένας μουσικός, απέχοντας από αυτό. Οι ζυμώσεις γίνονται δια ζώσης με συνελεύσεις, με ενστάσεις, με διαφωνίες, με τις δικές του απορίες ο καθένας, με τις απόψεις του. Διαμορφώνουμε όλοι μαζί έναν δεσμό που ταυτόχρονα είναι και μια ασπίδα άμυνας, γιατί αν ζητήσω εγώ 60 ευρώ μεροκάματο ο συνάδελφος μέλος του Σωματείου δεν θα πάει να παίξει με 30 ευρώ.
Η εργοδοσία, η ΓΣΕΕ και η κυβέρνηση πιέζονται από εμάς. Τα δύο τελευταία χρόνια έχουμε τριπλασιαστεί. Αυτό ασκεί μια πίεση. Αν όλοι κατέβουμε στο δρόμο μεγαλώνει αυτή η πίεση. Αντίθετα, αν κάποιος μουσικός γίνει μέλος και δεν συμμετέχει στη δράση του σωματείου μπαίνει εμπόδιο και στον αγώνα των υπολοίπων.
Ο Περιφερειάρχης μας είπε: «είμαι μαζί σας». Παίρνει δημόσια θέση απέναντι στην κυβέρνηση, αφού είναι μαζί μας; Προς το παρόν όχι! Τι να το κάνω εγώ το “μαζί σας”; Ρακές θα πιούμε στο καφενείο;
Δίνουμε μια υπόσχεση, ότι θα είμαστε εκεί μπροστά με όποιο κόστος. Μακάρι να έρχονται δέκα άτομα στις συνελεύσεις, τις διαδηλώσεις, θα είμαστε εκεί γι’ αυτούς τους δέκα. Όμως «η ισχύς εν τη ενώσει». Να μαζευτούμε να πάμε όλοι μαζί. Θα είμαστε εδώ, απέναντι σε όλες αυτές τις πολιτικές, εκεί, στο δρόμο, ενωμένοι, απέναντι σε όλα αυτά που συμβαίνουν.
Λευτέρης: Να τονίσουμε ότι έχουμε πολλά σημαντικά ονόματα, αξιόλογους και γνωστούς μουσικούς μέλη μας, που, αν μπουν κι αυτοί μπροστά, θα ανοιχτούν άλλοι δρόμοι. Είμαστε αισιόδοξοι και θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα καταφέρουμε κάτι.
Σας ευχαριστώ πολύ, καλή δύναμη και καλή επιτυχία στους αγώνες σας.
