Ο Χατζημπραήμης | της Άννας Τακάκη
Από γενιά πάει το βασιλίκι, που λένε. Κι ετούτος απού θωρείς πήρε το παρατσούκλι Χατζημπραήμης από τον κύρη του κι από τον παππού του. Ένας ήτονε στο χωριό ο Χατζημπραήμης, που τ’ όνομά του το κανονικό δεν το γροίκας ποτέ. Μόνο στα χαρτιά ήτονε γραμμένο και στην ταυτότητα, το Νικηφόρος. Ο πάππος του ήτονε τουρκοσπορά από μάνα Κρητικοπούλα και πατέρα Τούρκο. Από τότε που οι Τούρκοι ελυούσανε και δένανε στον τόπο μας. Άλλοι εζούσανε ήσυχα κι άλλοι εσκοτώνανε, εμαχαιρώνανε κι εξώνανε τα πάνδεινα των αθρώπω και των γυναικώ.
Ένας Τούρκος λοιπόν εκείνη την εποχή της σκλαβιάς αγάπησε μια Κρητικοπούλα και την ήκλεψε, αφού δεν υπήρχε περίπτωση να του τη δώσουνε οι εδικοί τζη. Ήντα να κάμει η κοπελιά και πώς ν’ αντισταθεί; Ανέ του ’φευγε, ήθελα να την-ε σκοτώσει. Κι εκάτσε ήθελε και δεν ήθελε με τον Τούρκο κι εγίνηκε και μουσουλμάνα ήθελε και δεν ήθελε. Από Δεσποινιό την-ε λέγανε Φατμέ. Μα, πούρι, για τα μάτια μόνο ήτονε μουσουλμάνα. Τάχα πως εμούλωνε κι ήκανε δεήσεις στον Αλλάχ, μα κείνη προσευχότανε στο Χριστό και στην Παναγία να την-ε βοηθά και να βοηθά και τον τόπο από τους σατανάδες.
Πολλά κοπέλια τση ’σπειρε τση Κρητικοπούλας ο Τουρκαράς, θηλυκά κι ασερνικά. Τελευταία ήκαμε τον Ιμπραήμ, που γεννήθηκε τρία χρόνια πριν την επανάσταση του 1897, όπου και ελευθερώθηκε η Κρήτη από το ζυγό αυτό μετά από πολλές άλλες επαναστάσεις, διακόσια και πάνω χρόνια σκληρής υποδούλωσης. Οι Τουρκαράδες εφύγανε, το 1898 μα ορισμένοι είχανε πομείνει ακόμη στα χωριά. Δύσκολα ν’ αφήσουνε το βιος τως και τα σπίτια ντως. Μα τα πηγαίνανε καλά με τους χωριανούς, που ήτονε πολλές φορές ένα φάε κι ένα πιε. Από κείνη την εποχή αφήκανε κι απομεινάρι τη γλώσσα ντως, που εγίνηκε μια σούμα με την κρητικολαλιά, να την έχομε μέχρι και το εδά κατάλοιπο, καλό ή κακό τση κληρονομιάς μας.
Σαν εμεγάλωσε ο Ιμπραήμης επαντρεύτηκε και πήρε μια Κρητικοπούλα από το ίδιο χωριό. Άλλο σκότωμα, που δεν τον-ε θέλανε οι δικοί τζη, γιατί ’τονε, λέει, Τουρκόσπορος. Και την ήκλεψε την κοπελιά. Μα για να τση δείξει την αγάπη του και την πίστη του εβαφτίστηκε χριστιανός, ο Ιμπραήμης. Ο πατέρας του ό,τι κι είχε ποθάνει και δε θα του στεκότανε έγκυλο. Τον εβαφτίσανε, λοιπόν, Νικολή κι έζησε με τη γυναίκα του και τα κοπέλια του με όλα τα χριστιανικά έθιμα. Σαν εγέρασε πήγε στους Αγίους τόπους ν’ αγιάσει και εγίνηκε χατζής. Μα και πάλι αντί να τονε λένε Χατζηνικολή, ως ήτανε Νικολής το βαφτιστικό του, τονε γροίκας Χατζημπραήμη. Χατζηνικολής είμαι, μπρε, τως ήλεγε. Χατζημπρήμη τον-ε λέγανε. Κι από κει κι ύστερα το παρατσούκλι του συνέχιζε γενιές και γενιές.
Άννα Τακάκη, «Κρητικά νάκλια», 2023
[Η εικόνα που συνοδεύει το κείμενο είναι η χαλκογραφία σε χαρτί με τίτλο « Βοσκοί από το Λυκαίον όρος στην Αρκαδία» του Γερμανού Βαρώνου Otto Magnus von Stackelberg, (25/07/1786-27/03/1837)]
Η Άννα Τακάκη είναι ποιήτρια, συγγραφέας και αρθογράφος. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο ορεινό χωριό Ζήρος, Σητείας, απ’ όπου και η πρώτη πηγή των εμπνεύσεών της. Ζει μόνιμα στη Σητεία της Κρήτης. Ταξίδεψε επί χρόνια ως συνοδός του συζύγου της πλοιάρχου του Εμπορικού Ναυτικού. Τις εμπειρίες της από τη ζωή της ναυτοσύνης έχει καταγράψει σε ποιήματα και διηγήματα.
Ποίημά της έχει μελοποιηθεί από τον παγκοσμίου φήμης μουσουργό Νίκο Αστρινίδη. Ποιήματα και Μαντινάδες της περιλαμβάνονται στο CD «Ριζοχάρακο» με τους μουσικούς, Καλλιόπη Βασιλείου, Νεκτάριο Μαρίνο και Γιάννη Λεθιωτάκη.
Έχει πάρει μέρος σε Παγκόσμια Λογοτεχνικά Συνέδρια, έχει βραβευτεί για την ποίησή της από τον Παγκόσμιο Πολιτιστικό Φορέα «Αμφικτιονία Ελληνισμού», και έχει τιμηθεί από τοπικούς φορείς για την προσφορά της στην παράδοση. Επίσης ποιήματά της περιλαμβάνονται σε ποιητικές ανθολογίες και κρητικά λευκώματα.
Είναι μέλος του «Πανεπιστημίου των Ορέων». Η ηθογραφία της «Ο Κουμαρτζής» έχει διασκευαστεί σε θεατρική παράσταση και έχει παρουσιαστεί με επιτυχία, από τα παιδιά του 1ου ΕΠΑΛ Χανίων στην Τεχνική Σχολή Αυγόρου Αμμοχώστου στα πλαίσια των εκδηλώσεων για την αδελφοποίηση των δυο σχολείων.
Μέχρι σήμερα έχει εκδόσει τα λογοτεχνικά έργα:
Χρώμα Θαλασσινό, ποίηση, 2004
Αλλιώς φυσά τ’αέρι ποίηση, «Μουσικό Εργαστήρι Αεράκη» 2007
Υγιέ μου, το τραγούδι της μάνας, Αμφικτιονία Ελληνισμού» ποίηση, 2010
Ο Κουμαρτζής, κρητική ηθογραφία, «Βεργίνα», 2011
Τα σκαρφίσματα του Σηφαλιού, κρητική ηθογραφία, «Βεργίνα», 2013
Στσι γειτονιές του Ρώκριτου, ποίηση, «iδeα Sitia»,2013
Μαίανδρος ο Έρωτας, ποίηση, «Βεργίνα»,2015
Η αναφορά μου στο Ν. Καζαντζάκη, ποίηση, «Ιωλκός», 2016
Χρώμα θαλασσινό, επανέκδοση, «Ιωλκός», 2016
Η κρίση θέλει τερτίπι, θεατρικό, «Βεργίνα», 2017
Αροδαμοί κι αγκαραθιές, «Σβούρα Εκδοτική», 2023
κι έχει αρκετό έργο ανέκδοτο.
