Δεκαδεκεμβριανά μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Δεν διεκδικεί βραβεία πρωτοτυπίας το σημερινό πολυσυλλεκτικό μας άρθρο -αλλά κάποιον τίτλο έπρεπε να βάλω και δεν βρήκα καλύτερον.
Σκέφτηκα βέβαια προς στιγμή να βάλω τίτλο «Μεζεδάκια για την Άννα», αφού όταν τα έγραφα, χτες, γιόρταζαν οι Άννες, και ανάμεσά τους η κόρη μου η μικρή.
Ή μήπως έπρεπε να βάλω «για τον Άννα», όπως στην ηλεδιαφήμιση πολυκαταστήματος που προτείνει δώρα για τον Άννα;
Και ο Καϊάφας κύριε; Ο Καϊάφας θα μείνει παραπονεμένος;
■ Στο Αθηνόραμα, στην παρουσίαση μιας παλιάς κινηματογραφικής ταινίας, αναφέρεται ανάμεσα στους πρωταγωνιστές ο Βαν Κίλμορ.
Δεν υπάρχει τέτοιος ηθοποιός. Πρόκειται βέβαια για τον Βαλ Κίλμερ.
■ Φίλος μου στέλνει το εξής απόσπασμα από άρθρο σε αθλητικό, και μάλιστα σε οπαδικό, ιστότοπο:
Στο πρόγραμμα με την υπόλοιπη ομάδα συμμετείχε ο Μαρσέλο το απόγευμα, δείχνοντας πως έχει ξεπεράσει το πρόβλημα τραυματισμού που είχε αποκομίσει τις προηγούμενες μέρες.
Και σχολιάζει: Γιατι αν γραψουμε «ξεπερασε τον τραυματισμο που ειχε τις προηγουμενες ημερες» το αρθρο θα ειναι πτωχό…
Πρέπει πάντως να είναι πολλοί που σκέφτονται έτσι, διότι βλέπω στο αθλητικό ρεπορτάζ πάρα πολλούς ν’ αποκομίζουν τραυματισμούς ή προβλήματα τραυματισμού.
■ Γέλασα πολύ όταν είδα αυτή την αυτόματα μεταφρασμένη διαφήμιση, σε ομάδα του Φέισμπουκ που ασχολείται με μεταφραστικά λάθη.
To μοντέλο της φωτογραφίας φοράει ένα ενημερωτικό δελτίο και η διαφήμιση προσφέρει γυναικεία ενημερωτικά δελτία προς 12,99 το τεμάχιο.
Φυσικά, το λάθος έγινε επειδή brief είναι, πράγματι, και το ενημερωτικό δελτίο ή η σύντομη ενημέρωση.
Πάντως, μην πείτε «Google translate», όπως πολύ συχνά λέμε κάθε φορά που βλέπουμε ένα μεταφραστικό μαργαριτάρι.
Έβαλα στο Google Translate να μου μεταφράσει το women’s briefs και, όπως βλέπετε, πήρα την απόδοση «γυναικείο σλιπ». Δεν λέω ότι τα…. ενημερωτικά δελτία είναι προϊόν μετάφρασης από άνθρωπο, βέβαια. Από μηχανάκι βγήκαν. Απλώς, από όχι και τόσο καλό μηχανάκι -και σίγουρα όχι από το Google Translate.
■ Συνεχίζω με ένα απόσπασμα από άρθρο του Ευάγγελου Βενιζέλου που αφορά την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ σχετικά με τους ανεμβολίαστους υγειονομικούς:
Από την επίσημη περίληψη της απόφασης καθίσταται προφανές, ακόμη και για τους μη νομικούς, ότι η εκτελεστική εξουσία δεν έχει καμία απολύτως συνταγματική υποχρέωση να οργανώσει και μάλιστα αμέσως την επιστροφή των «ανεμβολίαστων υγειονομικών» στα νοσοκομεία και τις άλλες υγειονομικές υπηρεσίες του δημοσίου. Αντιθέτως έχει υποχρέωση να εισάγει τάχιστα στη Βουλή σχέδιο νόμου ή τροπολογία που θα επαναλαμβάνει την κρίσιμη ρύθμιση του ν. 4917/2022 συνοδευόμενη από πλήρη και εμπεριστατωμένη αιτιολογική έκθεση βασικό στοιχείο της οποίας θα είναι η επίκαιρη επαναξιολόγηση από έγκυρο επιστημονικό όργανο του μέτρου του υποχρεωτικού εμβολιασμού πρωτίστως του υγειονομικού προσωπικού σύμφωνα με τα υφιστάμενα επικαιροποιημένα επιδημιολογικά δεδομένα και το σημείο στο οποίο βρίσκεται τώρα διεθνώς η εξέλιξη των «έγκυρων επιστημονικών παραδοχών.»
Επίτηδες παραθέτω ένα μεγαλούτσικο απόσπασμα χωρίς να υπογραμμίζω το λαθάκι που (κατά τη γνώμη μου, έστω) υπάρχει. Μπορείτε άραγε να το βρείτε;
Να το πάρει το ποτάμι;
Γράφει ο Ε.Β.: … [η κυβέρνηση] έχει την υποχρέωση να εισάγει τάχιστα στη Βουλή σχέδιο νόμου….
Συγγνώμη, αλλά εδώ έχει λάθος. Δεν θέλουμε διαρκή χρόνο, θέλουμε συνοπτικό, και αυτό φαίνεται αν κάνουμε το κόλπο και αντί για το ρήμα «εισάγω» βάλουμε, ας πούμε, το ρήμα «καταθέτω» (ή «παρουσιάζω»). Ολοφάνερα, η κυβέρνηση έχει την υποχρέωση να καταθέσει τάχιστα ή να παρουσιάσει τάχιστα νομοσχέδιο. Μία φορά, όχι πολλές φορές, άρα: να εισαγάγει τάχιστα στη Βουλή ή, εξίσου αποδεκτό κατ’ εμέ και κατά τους αδελφούς Κυπρίους, «να εισάξει τάχιστα στη Βουλή νομοσχέδιο».
Ή θεωρείτε πως πρέπει να κάνουμε δεκτό και το «έχει εισάγει»;
■ Η πινακίδα αυτή αναρτήθηκε τις προάλλες έξω από το υποκατάστημα της τράπεζας στην Αργυρούπολη, που είχε πάει να ληστέψει ο 53χρονος συνταγματάρχης με τη χειροβομβίδα -τον οποίο οι αστυνομικοί συνέλαβαν χωρίς να τον πυροβολήσουν, όπως και πρέπει να κάνουν πάντοτε, είτε είναι 53χρονος στρατιωτικός ο ύποπτος ως δράστης αδικήματος, είτε 16χρονος τσιγγάνος.
Το κατάστημα θα παραμείνει κλειστό, έγραψαν, λόγω τεχνικού προγράμματος -αντί για «τεχνικού προβλήματος», που είναι η συνήθης εύσχημη δικαιολογία. Βέβαια, τους δικαιολογούμε απόλυτα, αφού έγραφαν υπό το κράτος του πανικού. Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε σε εφημερίδες.
■ Σε ένα άρθρο που παρουσιάζει με διθυράμβους κάποιο καινούργιο μπιστρό, διαβάζουμε:
1838, η ελληνική πολιτεία εκφράζει την ευγνωμοσύνη της στους ήρωες της Επανάστασης, δωρίζοντάς τους σπίτια στο κέντρο της πόλης. Ένα από αυτά, στον αριθμό 8 της Καλαμιώτου δίπλα στην πλατεία Αγίας Ειρήνης, έγινε το σπίτι του Μάρκου Μπότσαρη. Μοναδικό διόροφο κτίριο που καλύπτει και την γωνία με την Αθηναϊδος, με συγκλονιστικές οροφογραφίες και πατώματα της εποχής, μαρμάρινα σκαλιά.
Και στην αρχή του άρθρου: Ένα μπιστρό μόλις άνοιξε στο σπίτι του 1838 όπου έζησε ο Μπότσαρης
Αν το σπίτι είναι του 1838, είναι κομμάτι δύσκολο να έζησε εκεί ο (Μάρκος) Μπότσαρης, ή να του δόθηκε σπίτι από την πολιτεία, για τον απλό λόγο ότι ο Μάρκος Μπότσαρης είχε σκοτωθεί ηρωικά το 1823 στη μάχη του Κεφαλόβρυσου. Κατά πάσα πιθανότητα, το σπίτι θα δωρήθηκε στους απογόνους του ήρωα (ο γιος του, ο Δημήτριος Μπότσαρης, έγινε στρατιωτικός στο νεοελληνικό κράτος και διετέλεσε και υπουργός Στρατιωτικών.
■ Έχουμε κάμποσα μεταφραστικά σήμερα, να δούμε ακόμα ένα, από βιβλίο.
Πρόκειται για το βιβλίο της Αντρέα Βουλφ «Η επινόηση της φύσης», που είναι διεθνές μπεστ σέλερ και έχει εκδοθεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ροπή. Ως μεταφραστές βλέπω τρία ονόματα, αλλά αν κρίνω από το απόσπασμα που παραθέτω η παροιμία με τους πολλούς κοκόρους επαληθεύεται.
Ο Τζέιμς Μάντισον δεν ήταν βέβαια «Γραμματέας του Κράτους», αλλά Yπουργός Εξωτερικών, διότι σε αυτό αντιστοιχεί το αμερικανικό Secretary of State! (Αυτά, όταν ήταν Πρόεδρος ο Τόμας Τζέφερσον, ενώ αργότερα έγινε και ο Μάντισον Πρόεδρος των ΗΠΑ).
Αυτό είχε επισημανθεί σε μια ομάδα του Φέισμπουκ, αλλά αμέσως πιο πάνω βλέπετε τα «αποικιοκρατικά αρχεία της πόλης του Μεξικού» που μάλλον είναι «αποικιακά αρχεία».
Στον ιστότοπο του βιβλιοπωλείου Πολιτεία βρίσκω την εξής κριτική για το βιβλίο: Το αγγλικό βιβλίο είναι πολύ καλό. Δυστυχώς η παρούσα έκδοση (εκδόσεις ροπή και 3 μεταφραστές παρακαλώ) είναι πολύ κακή. Πρόχειρη και φτηνή έκδοση (το βιβλίο σκίστηκε στο ανοιγμα) και το χειρότερο, πολύ πρόχειρη και κακή μετάφραση. Τουλάχιστον ένα ορθογραφικό/γραμματικό/συντακτικό λάθος ανά σελίδα και ενίοτε, τραγικές μεταφραστικές αστοχίες. Ο φουκαράς ο Τζέημς Μάντισον υποβιβάστηκε σε «Γραμματέα του Κράτους» (ο,τι κι αν είναι αυτό) ενώ ο Χουμπολντ με το συνοδοιπόρο του δεν βαδίζουν πεζή αλλά βρίσκονται επί ποδός!
Κρίμα, κρίμα. Καλό είναι όμως ότι οι αναγνώστες διαμαρτύρονται.
■ Και μια ακλισιά σε διαφήμιση, που δεν την είχα ξαναδεί.
Aυτά τα παντελόνι θα κάνουν θραύση αυτό το χειμώνα.
Η συνέχεια της φράσης («Δοκίμασε το») με κάνει να σκεφτώ πως είναι μηχανομεταφρασμένο. Και για την ασυμφωνία και επειδή λείπει ο δεύτερος, ο εγκλιτικός τόνος (δοκίμασέ το), που έχω παρατηρήσει πως τον αντιπαθούν τα μηχανάκια.
(Και το «η τροφοδοσία μου», πάνω αριστερά, για το My Feed, δεν είναι και ό,τι καλύτερο).
■ Δεν παρακολούθησα καθόλου, δυστυχώς, την πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή για τις υποκλοπές κι έτσι δεν μπορώ να παρουσιάσω τυχόν γλωσσικά αστοχήματα που ακούστηκαν -διότι στα σαββατιάτικα άρθρα μας σπάνια μπαίνω στην ουσία των θεμάτων. Πάντως, σε σχόλιά σας επισημάνθηκε ότι ο Αλ. Τσίπρας είπε ότι ο πρωθυπουργός προτίμησε «να εξέλθει της αίθουσας».
Δεν μου αρέσει η λογιοφανής διατύπωση. Ακόμα και οι πρωθυπουργοί βγαίνουν, δεν εξέρχονται. Ούτε η γενική: να εξέλθει, έστω, από την αίθουσα. Τέλος, ήδη επισημάνθηκε το κάπως αταίριαστο «της αίθουσας» με μια λογιοφανή πρόταση, ότι δηλαδή θα ήταν προτιμότερο το αμιγώς καθαρευουσιάνικο «να εξέλθει της αιθούσης». Σωστό βέβαια, αλλά και πάλι αταίριαστο το βρίσκω σε μια σημερινή ομιλία. Ας ξαναρχίσουμε, επιτέλους, να μπαίνουμε και να βγαίνουμε, αντί να εισερχόμαστε και να εξερχόμαστε!
■ Από μια σειρά του Νέτφλιξ, ο τίτλος του επεισοδίου είναι: Άφαντοι σοροί.
Αρσενικό επίθετο, θηλυκό ουσιαστικό -θα μου πείτε, πάλι καλά που δεν έγραψαν «άφαντοι σωροί».
■ Κι ένα πολυκαιρισμένο μεζεδάκι, αφού το σχετικό κείμενο έχει ηλικία 9 ετών. Φίλος δικηγόρος που έψαχνε κάτι νομικά έγγραφα, έφτασε στο σάιτ του ΣΑΠΑΣΑ (Σύνδεσμος Απόστρατων Αστυνομικών Αθηνών) κι εκεί βρήκε ένα υπόδειγμα προσφυγής, ακριβέστερα ένα υπόδειγμα αίτησης αναστολής εκτέλεσης κατά καταλογιστικής πράξης.
Πρόκειται για υπόδειγμα, όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος συμπληρώνει τα στοιχεία που αφορούν την περίπτωσή του.
Εκεί, διαβάζουμε τα εξής γλαφυρά:
Την ως άνω de jure συνταξιοδοτική μου κατάσταση, ήλθε απρόσμενα και αδόκητα μεσούντος τους θέρους του φθίνοντος έτους, να διαταράξει επί τα Χείρων, η υπ αριθ. …………………. από………………. νέα τροποποιητική συνταξιοδοτική πράξη….
Και καλά το «μεσούντος τους θέρους», είναι απλό πληκτρολίσθημα. Αλλά το «επί τα Χείρων», και μάλιστα με κεφαλαίο, μυρίζει παρέμβαση του κορέκτορα. Πράγματι, ο δικηγόρος φαίνεται πως είχε γράψει «επί τα χείρω», προς το χειρότερο, αλλά ο κορέκτορας δεν το ξέρει αυτό και το κοκκινίζει, οπότε μπήκε στη μέση ο Κένταυρος Χείρων!
■ Και κλείνω με ακόμα ένα μεταφραστικό, δικής μου εσοδείας.
Τις προάλλες είχα βγει βόλτα στην Αθήνα, και πήρα γύρω γύρω την Ακρόπολη. Σε μια λοιπόν από τις εισόδους, που ήταν κλειστή, υπήρχε η πινακίδα
Απαγορεύεται η είσοδος
Εκτελούνται έργα αρχαιολογικών χώρων
που δεν στέκει και πολύ καλά στα ελληνικά, αλλά τέλος πάντων.
Όμως στα αγγλικά είναι πολύ χειρότερο:
Please do not enter
Performance works
Archaeological sites
Το εκτελούνται έργα, μέσα από κάποιο περίεργο σπασμένο τηλέφωνο, αποδόθηκε Performance works!!
Πάλι καλά, από μια άποψη, διότι θα μπορούσε να αποδοθεί, ξερωγώ, Films assassinated ή movies executed.
Και μη μου πείτε για Google translate, διότι το Google translate τη συγκεκριμένη φράση την αποδίδει
Archaeological site projects are being carried out.
Όχι τέλειο αλλά ευπρόσωπο.
Το δικό μας μεταφράστηκε από τον ανιψιό του μπάρμπα απ’ την Κορώνη.
Και πριν σας αποχαιρετήσω, να σας θυμίσω ότι από χτες αρχίσαμε τη διαδικασία της Λέξης της χρονιάς 2022. Στο χτεσινό άρθρο μπορείτε να προτείνετε λέξεις. Σπεύσατε λοιπόν!
10/12/2022
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
