Χρόνος ανάγνωσης περίπου:10 λεπτά

Ο φωτογράφος Χρήστος Τσουμπλέκας μιλάει στη σβούρα του πολιτισμού

Ξεκίνησε σχεδόν τυχαία να ασχολείται με τη φωτογραφία και έκανε το χόμπι του επάγγελμα. Σήμερα εργάζεται ως φωτογράφος στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και αναλαμβάνει ιδιωτικά πρότζεκτ. Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις, φωτογραφίες του έχουν διακριθεί σε διαγωνισμούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έργα του φιλοξενούνται ιδιωτικές συλλογές. Αναφερόμαστε στον φωτογράφο Χρήστο Τσουμπλέκα, που ζει στις Αρχάνες και δέχτηκε με χαρά να μας παραχωρήσει αυτή τη συνέντευξη. Απολαύστε τον.

Χρήστο σε καλωσορίζω στον διαδικτυακό περιοδικό svoura-art. Πώς μπήκε η φωτογραφία στη ζωή σου και γιατί επέλεξες να ασχοληθείς με αυτή;

Κατά την περίοδο των μαθητικών μου χρόνων το 1990 όταν σχεδόν τυχαία έπεσε στα χέρια μου μία φωτογραφική μηχανή σοβιετικής κατασκευής. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι όταν την έφερα μπροστά από το μάτι μου και κοίταξα μέσα από τον φακό, μου έκανε τρομερή εντύπωση η «νέα πραγματικότητα» που παρουσιάστηκε μπροστά μου. Αυτός ο αρχικός ενθουσιασμός έγινε μεγάλη αγάπη για τη φωτογραφία και με την κάμερα μόνιμα στο χέρι φωτογράφιζα ακατάπαυστα ξοδεύοντας σε φιλμ σχεδόν όλο μου το χαρτζιλίκι. Έπειτα συνέχεια μετά το Λύκειο συνέχισα τις σπουδές μου σε σχολή φωτογραφίας. Εκεί η γνώσεις μου εμπλουτίστηκαν, οργανώθηκαν και μου δόθηκε η ευκαιρία να έρθω σε επαφή με σημαντικούς δασκάλους φωτογραφίας και το έργο τους.

Πόσο τυχερός αλήθεια είσαι που έκανες το χόμπι σου για τη φωτογραφία, επάγγελμα;

Θεωρώ τυχερό κάθε άνθρωπο που καταφέρνει να βιοπορίζεται από αυτό που αγαπά. Βέβαια όταν μιλάμε για επαγγελματική φωτογραφία, κάποιες φορές τα δημιουργικά περιθώρια στενεύουν μια και θα πρέπει να ικανοποιήσεις τον πελάτη και τις απαιτήσεις που ίσως έχει, είτε να προβάλεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο κάποιο προϊόν αν πρόκειται για διαφημιστική φωτογραφία. Νοιώθω τυχερός που δεν έχει χρειαστεί να συμβιβαστώ σε απαιτήσεις που είναι αντίθετες με την αισθητική μου γιατί είναι κάτι το οποίο δύσκολα θα δεχόμουν να κάνω.

Οι φωτογραφίες σου έχουν να διηγηθούν μια ιστορία… Ακόμα και όταν πρόκειται για φυτογραφίες γάμου ή βάφτισης που θεωρούνται λίγο πολύ τετριμμένες… Πως το καταφέρνεις;

Όταν έχεις συγκροτήσει μια αισθητική στο δημιουργικό μέρος της δουλείας σου, εκ των πραγμάτων αυτή η αισθητική σε ακολουθεί και στο επαγγελματικό κομμάτι. Ακόμη και όταν πρόκειται για πελάτη γάμου ή βάπτισης ή ακόμη και για επαγγελματικό πορτραίτο, ή φωτογράφηση κάποιου προϊόντος, ξέρω ότι με έχουν επιλέξει για την αισθητική μου και τη δική μου ματιά. Οπότε ακολουθώντας αυτό που ξέρω να κάνω η ιστορία μπορεί να βγει σχεδόν αυτόματα.

Κάνεις συχνά φωτογραφικά ταξίδια, δηλαδή βόλτες με σκοπό να φωτογραφίσεις ένα συγκεκριμένο θέμα μια εποχή ή ώρα του 24ώρου. Αυτές οι φωτο-βόλτες σού αποκαλύπτονται όταν πλέον βλέπεις το αποτέλεσμα; Είναι αυτό που προσδοκάς;

Τις περισσότερες φορές φωτογραφίζω με προγραμματισμό. Δηλαδή η εικόνα και το αποτέλεσμα έχει ήδη σχηματιστεί στο μυαλό μου πριν το τελικό κλικ, πριν φτάσω στον προορισμό μου. Όμως σίγουρα αρκετές φορές παίζουν ρόλο και απρόβλεπτοι παράγοντες. Έτσι για παράδειγμα μπορεί να βρεθώ σε ένα μέρος για να φωτογραφήσω ένα τοπίο και οι καιρικές συνθήκες να με οδηγήσουν σε άλλη διαχείριση από αυτή που αρχικά είχα κατά νου. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε φωτογραφία γάμου και ρεπορτάζ, όπου εκεί συχνά ο ανθρώπινος παράγοντας λειτουργεί απρόβλεπτα. Σε κάθε περίπτωση όμως την εικόνα την έχω ήδη δημιουργήσει μέσα μου πριν τη λήψη.

Πιστεύεις ότι τον καλό φωτογράφο τον κάνουν οι τεχνικές γνώσεις ή η ξεχωριστή φωτογραφική του ματιά;

Γενικά στην καλλιτεχνική δημιουργία ενώ δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τη παράμετρο του ταλέντου, αυτό δεν είναι πάντοτε αρκετό για την παραγωγή ολοκληρωμένου και με ταυτότητα έργου. Ιδιαίτερα δε, για τη φωτογραφία, η οποία είναι μια τέχνη όπου η τεχνική έχει πρωταρχικό ρόλο. Η καλή και καλλιεργημένη ματιά, η γενικότερη καλλιέργεια της αισθητικής το ταλέντο και η καλή τεχνική κατάρτιση είναι παράγοντες που συνδράμουν στην καλή φωτογραφία. Όσο πιο καλά και σε βάθος γνωρίζει ο φωτογράφος την τεχνική, τόσο πιο πολύ απελευθερώνεται και του ανοίγονται νέοι δημιουργικοί ορίζοντες.

Η Dior επέλεξε μία φωτογραφία σου για να παρουσιάσει άρωμά της. Πως ένοιωσες όταν επέλεξαν μια δική σου φωτογραφία ανάμεσα σε χιλιάδες άλλες φωτογραφίες;

Η ιστορία με την επιλογή της φωτογραφίας μου από τον οίκο Dior, έχει κατά πολύ τον παράγοντα τύχη από πίσω. Η ίδια η λήψη προέκυψε σχεδόν απροσδόκητα καθώς είχα βρεθεί στο συγκεκριμένο μέρος για άλλου είδους επαγγελματική φωτογράφηση. Ωστόσο εξαιτίας ιδιαίτερων και απρόσμενων καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν ενώ ματαιώθηκε η αρχική φωτογράφηση, προέκυψε η συγκεκριμένη φωτογραφία. Από την άλλη, η διαφημιστική εταιρία που είχε αναλάβει την καμπάνια του αρώματος την εντόπισε ανάμεσα σε χιλιάδες αντίστοιχες φωτογραφίες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Βέβαια από τη στιγμή που την εντόπισαν και την επέλεξαν σημαίνει ότι άρεσε αλλά και ότι πληρούσε κάποιες προδιαγραφές που προφανώς είχαν θέσει κατά την αναζήτησή τους και αυτό ήταν κάτι που και με εξέπληξε και με χαροποίησε.

Έχεις διδάξει την τέχνη της φωτογραφίας σε εκατοντάδες μαθητές σε Ηράκλειο, Αρχάνες και αλλού, μαθήματα που έκλειναν τον κύκλο τους με συλλογικές εκθέσεις. Όταν αλληλοεπιδράς με τους μαθητές σου, βοηθιέσαι να δεις με μια άλλη οπτική τα πράγματα;

Η διδασκαλία απαιτεί βαθιά γνώση του αντικειμένου που διδάσκεις και αποτελεί μεγάλη ευθύνη. Πάντα μου έδινε χαρά να μοιράζομαι τις γνώσεις μου με κόσμο που αγαπά τη φωτογραφία όπως εγώ. Η ίδια όμως η διδασκαλία είναι και μια διαδικασία εκπαίδευσής και εξέλιξης για τον «δάσκαλο» αρκεί βέβαια να είναι ανοιχτός να αλληλεπιδράσει με το κοινό του. Δεν μου αρέσουν τα στεγανά και οι δογματισμοί σε κανέναν τομέα της ζωής και πόσο μάλλον στην τέχνη, που πρέπει πάντα τα μάτια να είναι ανοιχτά και το πνεύμα ελεύθερο να δεχτεί, αλλά και να δώσει πράγματα. Αν δεν είσαι δεκτικός συνήθως δεν είσαι ούτε και δοτικός. Αυτά τα δύο είναι αλληλένδετα. Όσον αφορά τη διαδικασία της προετοιμασίας και του στησίματος των εκθέσεων που έκλειναν τον κύκλο των μαθημάτων στις Αρχάνες, ήταν και αυτό ένα στάδιο της διδασκαλίας. Οι άνθρωποι που ασχολούνται με την καλλιτεχνική δημιουργία, (γιατί τα μαθήματα ήταν κυρίως καλλιτεχνικής φύσης) μέσα από την προετοιμασία της προβολής του έργου τους στο κοινό μαθαίνουν να το αξιολογούν, να αυτοαξιολογούνται και να επιλέγουν τι είναι αυτό που τελικά θα δείξουν ανάλογα του τι θα ήθελαν να πουν.

Η καλλιτεχνική φωτογραφία θα είναι η φωτογραφία του μέλλοντος;

Η Τέχνη γενικότερα όπως έχει θέση στο παρελθόν και το παρόν έτσι θα έχει θέση και στο μέλλον. Αν θα είναι η «καλλιτεχνική φωτογραφία» η φωτογραφία του μέλλοντος είναι κάτι που δεν μπορώ να το απαντήσω. Είμαι βέβαιος όμως επειδή ακριβώς η τέχνη της φωτογραφίας είναι «παιδί» της επιστήμης και της τεχνολογίας, τα τεχνολογικά άλματα που συντελούνται θα μεταβάλλουν τόσο τον τρόπο θα φωτογραφίζουμε όσο και τον τρόπο που θα βλέπουμε τις εικόνες. Θεωρώ πως σε πολύ λίγα χρόνια ακόμη και η φωτογράφηση από κινητά τηλέφωνα ή η προβολή φωτογραφιών σε οθόνες και γενικά η ψηφιακή φωτογραφία όπως τη γνωρίζουμε σήμερα θα φαντάζουν ξεπερασμένα ως τεχνικές. Αυτό που δεν θα αλλάξει και μπορώ να το πω με σιγουριά αυτό είναι η ανάγκη του ανθρώπου για καλλιτεχνική δημιουργία, ανεξάρτητα από τα εργαλεία που θα έχει στη διάθεσή του την κάθε εποχή.

Ποιο είναι το πιο αγαπημένο σου θέμα για φωτογράφιση; Τι σε εμπνέει περισσότερο;

Αγαπημένο μου θέματα για φωτογράφηση είναι τα τοπία και οι άνθρωποι. Με αυτόν τον τρόπο μπορώ να συνδυάζω πράγματα που αγαπώ πολύ. Τη διάδρασή μου με κόσμο, αλλά και βόλτες στη φύση. Με εξιτάρει ιδιαίτερα να παρατηρώ το περιβάλλον καθώς μεταβάλλεται, είτε λόγω της παρέμβασης του ανθρώπου, είτε ανάλογα την εποχή ή την ώρα της μέρας και να το αποτυπώνω στις εικόνες μου. Νομίζω ότι το θέμα μπορεί να είναι ανεξάντλητο. Το ίδιο και ο άνθρωπος ως φωτογραφικό θέμα, και ιδιαίτερα το πορτραίτο.

Ποιο είναι το κλικ που δεν θα ξεχάσεις ποτέ;

Ποτέ μα ποτέ δεν ξεχνώ κανένα κλικ. Όλα είναι για μένα μοναδικά. Είναι στιγμές που θέλω να κρατήσω. Στιγμές οι οποίες εφόσον έγιναν «κλικ» είναι σημαντικές, τουλάχιστο για μένα.

Tι θα θέλεις να φωτογραφίσεις και δεν το έχεις κάνει ακόμη;

Δεν έχω τέτοιου είδους «απωθημένα». Νομίζω πως ότι θέλω να φωτογραφήσω, μπορώ να το φωτογραφήσω. Για μένα η φωτογράφηση της ζωής στο κέντρο μιας μικρής επαρχιακής πόλης δεν είναι λιγότερο σημαντική από μια αντίστοιχη φωτογράφηση στο κέντρο του Παρισιού, μιλώντας πάντα καλλιτεχνικά. Το ίδιο και ένα τοπίο ή ένα πρόσωπο. Το να φωτογραφήσω έναν celebrity δεν είναι πιο σημαντικό από το να φωτογραφήσω έναν άγνωστο εργάτη σε μία οικοδομή. Δεν είναι μόνο το θέμα που δίνει αξία σε ένα έργο. Μάλλον το θέμα είναι υπερτιμημένο τελικά.

Αν σου ζητούσα να μου πεις ποιους φωτογράφους θαυμάζεις και ποιο τρόπο σε ενέπνευσαν ποιοι θα ήταν αυτοί;

Η λίστα που θα προέκυπτε από μια τέτοια ερώτηση θα ήταν τεράστια. Ποιόν θα μπορούσα να αφήσω έξω….

Σίγουρα τρέφω μια ιδιαίτερη αδυναμία προς «κλασσικούς» φωτογράφους από το έργο των οποίων έχω διδαχθεί τόσο εγώ όσο και πολλοί άλλοι. Δεν θεωρώ όμως το έργο τους «αξεπέραστο». Ήταν πρωτοπόροι για την εποχή τους.

Ο Αντρέ Κερτέζ σίγουρα είναι ένας από αυτούς, και ο Εντουαρντ Γουέστον ένας άλλος.

Φωτογραφίζεις συχνά προσωπικές στιγμές;

Όχι πια.. προτιμώ να πλέον να τις απολαμβάνω.

Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Τα τελευταία χρόνια, δεν κάνω πολλά μελλοντικά σχέδια. Η πανδημία μας έδειξε πως ότι και να σχεδιάζουμε πολύ εύκολα μπορεί αυτό να ανατραπεί από εξωτερικούς παράγοντες. Πιστεύω ότι η Ζωή είναι στο τώρα. Ζω στιγμές (κλικ) και βλέπω κοντά.

Ενδεικτικές Συμμετοχές / Διακρίσεις / Εκθέσεις:

► 2021 Συμετοχή στην έκθεση «BLUE» που διοργάνωσαν τα Μαθήματα Φωτογραφίας Ρεθύμνου στην βόρεια εξωτερική πλευρά του δημοτικού κήπου Ρεθύμνου.

► 2020 Συμετοχή στην έκθεση «ΒΑΚΧΙΟΝ» στην αίθουσα τέχνης MATCH MORE στο πλαίσιο του CHANIA ART 2020.

► 2019 Επιμέλεια έκθεσης Φωτογραφίας της Φωτογραφικής Ομάδας του Συλλόγου Φίλων της Τέχνης του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων με τίτλο «ΕGGΩ»

► 2017 Επιμέλεια έκθεσης Φωτογραφίας της Φωτογραφικής Ομάδας του Συλλόγου Φίλων της Τέχνης του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων με τίτλο ««Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου για τα 60 χρόνια από το θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη που διοργάνωσε η Εταιρία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη στο Ηράκλειο Κρήτης.

► 2016 Επιμέλεια έκθεσης Φωτογραφίας της Φωτογραφικής Ομάδας του Συλλόγου Φίλων της Τέχνης του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων με τίτλο «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη.

► 2015 Επιμέλεια έκθεσης Φωτογραφίας της Φωτογραφικής Ομάδας του Συλλόγου Φίλων της Τέχνης του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων με τίτλο «No Signal».

► 2014 Έκθεση “Parallel Voices” στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Photometria στα Ιωάννινα.

► 2012 Συμμετοχή και διάκριση / έκθεση με 2 φωτογραφίες στο διαγωνισμό με Τίτλο «Φτου ξ ελευθερία» που διοργάνωσε η Λέσχη Φωτογραφίας και Κινηματογράφου Χανίων.

► 2011 Συμμετοχή την έκθεση που διοργάνωσε ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Χανιών P-PUBLIC και το «Ελαιουργείον-Εργοστάσιο Τέχνης» με αντικείμενο τον «Δημόσιο Χώρο» στο Νεώριο Μόρο/ χώρος πολιτισμού Ιστιοπλοϊκού ομίλου Χανίων με μια σειρά φωτογραφιών με τίτλο «Καφενείο».

► 2011 Συμμετοχή και διάκριση στον διαγωνισμό φωτογραφίας με θέμα το Καστρινό καρναβάλι που διοργάνωσε ο δήμος Ηρακλείου σε συνεργασία με την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρία Κρήτης.

► 2011 Συμμετοχή στον φωτογραφικό διαγωνισμό με θέμα «Street Life» που
διοργανώθηκε στα πλαίσια φεστιβάλ Photometria 2011του δήμου Ιωαννίνων,
Η φωτογραφία του με τίτλο «could be our granny» διακρίθηκε ανάμεσα στις
25 από την κριτική επιτροπή μέσα από ένα σύνολο 321 συμμετοχών.

► 2010 Συμμετοχή και διάκριση στον διαγωνισμό φωτογραφίας με θέμα το
καρναβάλι που διοργάνωσε ο δήμος Ρεθύμνης σε συνεργασία με τη
φωτογραφική ομάδα f1-photogroup.

► 2010 Συμμετοχή με 3 Πορτραίτα σε ομαδική έκθεση του πολιτιστικού συλλόγου Εργαζομένων του ΙΤΕ στην πύλη Βιτούρι στο Ηράκλειο Κρήτης.

► 2010 Συμμετοχή στον φωτογραφικό διαγωνισμό με θέμα «Πρόσωπα» που διοργανώθηκε στα πλαίσια φεστιβάλ Photometria του δήμου Ιωαννίνων και διάκριση καταλαμβάνοντας το 3ο βραβείο.

► 2010 Συμμετοχή στην ομαδική έκθεση «Πρόσωπα – Βραβεία Photometria 2010» στο «Ελαιουργείον – Εργοστάσιο Τέχνης» στο Δρομόνερο Χανίων.

► 2008 Συμμετοχή στην έκθεση εμβλήματος που οργάνωσε το περιοδικό «Γαλέρα» στην πλατεία Συντάγματος, με αντικείμενο το έμβλημα της Εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου αστέγων.

► 2008 Συμμετοχή στην φωτογραφική δράση-έκθεση που οργάνωσε ο Δήμος Ηρακλείου με τίτλο: «Η πόλη μέσα στην πόλη» και αφορούσε την περιοχή ανάπλασης της παλιάς πόλη του Ηρακλείου.

► 2008 Συμμετοχή και διάκριση στους πολιτιστικούς αγώνες του δήμου Ηρακλείου.

► 2007 Συμμετοχή στην έκθεση αφίσας με θέμα «ΕΠΑΦΗ» στον Τεχνοχώρο ΠΟΛΙΣ στο Ηράκλειο Κρήτης.

► 1998 Συμμετοχή και διάκριση με ψηφιακά επεξεργασμένες εικόνες, στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό φωτογραφίας που διοργανώθηκε από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου υπό την αιγίδα του υπουργείου πολιτισμού με θέμα «Λαθραναγνώστρια Φωτογραφία».

► 1997 Συμμετοχή με ψηφιακά επεξεργασμένες εικόνες, στην ομαδική έκθεση φωτογραφίας «10 νέοι Έλληνες φωτογράφοι» στα πλαίσια της IMAGE ’97 στο στάδιο Ειρήνης και Φιλίας

Προσωπικές εκδόσεις:

► 2010 Φωτογραφικό Λεύκωμα με τίτλο “Against the Light”

Βαγγελιώ Καρακατσάνη

Δεν έχω ούτε μια άσπρη τρίχα στην ψυχή μου / κι ούτε σταγόνα γεροντίστικης ευγένειας...
Αναγνώσεις:64